Oprichten
Heeft u een wens of doel en wilt u met anderen samenwerken om dit te bereiken? Bijvoorbeeld om uw winkelgebied te verbeteren, samen te sporten of muziek te maken? Dan kunt u kiezen voor de vereniging als rechtsvorm. Een vereniging is een samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen (leden) met een gemeenschappelijk doel. U kunt een vereniging oprichten bij notariële akte, onderhandse akte of mondelinge afspraak. Dit is afhankelijk van welk soort vereniging u wilt oprichten.
Soorten verenigingen en aansprakelijkheid
Verenigingen zijn er in twee soorten, te weten een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid en een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid.
Als u een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid opricht, dan bent u als bestuurder in principe niet met uw privé-vermogen aansprakelijk voor de verplichtingen. Voor een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid hebt u een notariële akte nodig, met daarin de statuten van de vereniging. In de statuten staan in ieder geval de volgende gegevens: naam en vestigingsplaats, doel (het maken van winst om onder de leden te verdelen mag geen doel zijn), verplichtingen van de leden, wijze waarop de algemene vergadering bijeen wordt geroepen, regels voor benoeming en ontslag bestuurders en de bestemming van het overschot na ontbinding. Ook als u de statuten wilt wijzigen, moet u langs de notaris. Naast statuten hebben veel verenigingen een huishoudelijk reglement, waarin de praktische zaken zijn geregeld. Hiervoor heeft u geen notaris nodig.
Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid kan registergoederen op naam krijgen, erven en bijvoorbeeld leningen aangaan. Dit moet als zodanig wel in de statuten van de vereniging zijn bepaald. Subsidie verstrekkende instanties eisen vaak dat er sprake moet zijn van volledige rechtsbevoegdheid. Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid moet zich inschrijven in het Handelsregister bij de Kamer van Koophandel. U bent persoonlijk aansprakelijk zolang u dit niet heeft gedaan.
Richt u een vereniging op zonder notariële akte, dan hebt u een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. U bent als bestuurder met uw privé-vermogen aansprakelijk voor de verplichtingen. U kunt uw aansprakelijkheid wel beperken door de vereniging in te schrijven in het Handelsregister bij de Kamer van Koophandel. De vereniging kan niets erven en geen registergoederen verkrijgen. Een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid kan omgezet worden in een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid door bij de notaris aan de aanvullende vereisten te voldoen.
Statutenwijziging
De statuten van een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid zijn voor de eerste keer vastgelegd in de notariële akte van oprichting. Indien de statuten daarna gewijzigd moeten worden, is hiervoor een notariële akte van statutenwijziging vereist.
Bij een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid zijn de statuten -voor zover deze er zijn- niet notarieel vastgelegd. U kunt de statuten van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid notarieel laten vastleggen. Het gevolg hiervan is dat de vereniging volledige rechtsbevoegdheid krijgt.
Belangrijke kenmerken
Nog enkele belangrijke kenmerken van een vereniging voor u op een rijtje:
- Het doel van een vereniging mag niet kunnen leiden tot verstoring van de openbare orde of aantasting van de goede zeden en niet in strijd zijn met de wet.
- Een vereniging mag winst maken en fondsen vormen. Die moeten overigens wel ten goede komen aan het gemeenschappelijke doel. Het maken van winst en het verdelen daarvan onder de leden mag geen verenigingsdoel zijn.
- De regels van het verenigingsrecht schrijven voor hoe u de vereniging intern moet organiseren en op welke manier u de verslaglegging en financiële verantwoording naar uw leden en derden moet inrichten.
- De algemene vergadering van een vereniging bestaat uit alle leden samen. Elk lid heeft daarin een stem. Bij grote verenigingen wordt de algemene vergadering samengesteld uit afgevaardigden van de leden.
- Bij de beoordeling van eventuele aansprakelijkheid van bestuursleden van een vereniging geldt de wettelijke regel dat elke bestuurder zijn bestuurstaak behoorlijk moet vervullen. Het bestuur is collectief aansprakelijk als er sprake is van – verwijtbaar – onbehoorlijk bestuur. Pas na goedkeuring door de ledenvergadering van het jaarverslag en het gevoerde beleid wordt de collectieve aansprakelijkheid opgeheven.